Εκπαίδευση: Ποιος ΔΕΝ χρειάζεται τις ανθρωπιστικές επιστήμες;

Με αφορμή την ανακοίνωση των βάσεων για την εισαγωγή στα ΑΕΙ, αλλά και το νέο νομοσχέδιο που κατατίθεται από το Υπουργείο Παιδείας, αλλά και την έναρξη σύντομα της σχολικής χρονιάς, θα 'θελα να σταθώ σε κάποια θέματα που αφορούν στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Οι ανθρωπιστικές επιστήμες όπως αποκαλούνται έχουν ως κεντρικό πυρήνα ενασχόλησής τους τον άνθρωπο. Αυτές δίνουν τη δυνατότητα ν’ αναπτυχθούν οι θεωρίες που αφορούν στον άνθρωπο και φυσικά στη κοινωνία.

Η αλήθεια είναι ότι μια κοινωνία η οποία δεν επιθυμεί την ανάπτυξη των ανθρωπιστικών επιστημών έχει πολλούς λόγους για να προχωρεί σε κάτι τέτοιο. Έχει επικεντρώσει την ανάπτυξή της βασιζόμενη σε μια τεχνοκρατική αντίληψη και προωθεί τη νέα γενιά σε επαγγέλματα τα οποία εξυπηρετούν την ανάπτυξη των τεχνοκρατικών κλάδων. Ποιος ο λόγος - οι λόγοι;

Κατά κύριο λόγο επιθυμούν, να υπάρχει χαμηλό επίπεδο στη κοινωνία, με εξειδικευμένο να υπάρχει στη κοινωνία φθηνό εργατικό προσωπικό το οποίο να είναι διαθέσιμο για τις μεγάλες βιομηχανίες, τις ιδιωτικές επιχειρήσεις, αλλά και επίσης διαθέσιμο για τη μετακίνησή του μετανάστευσή του σε άλλες χώρες οι οποίες παρουσιάζουν ανάπτυξη.

Οι ανθρωπιστικές επιστήμες σε αντίθεση με όλες τις υπόλοιπες αναπτύσσουν τη θεωρία και δημιουργούν μεγάλες μάζες νέων ανθρώπων με ιδιαίτερα ευαίσθητες αντιλήψεις στην ανάπτυξη της κοινωνίας. Από τις ανθρωπιστικές επιστήμες δημιουργούνται ιδέες οι οποίες έχουν μακροπρόθεσμη επήρεια – αντανάκλαση στη κοινωνία.

Η προετοιμασία πραγματοποιείται από την Μέση Εκπαίδευση.

Με λίγα λόγια ενώ για παράδειγμα το τμήμα Φιλοσοφίας δεν έχει άμεση επαγγελματική αποκατάσταση για τους τελειόφοιτους, είναι δυνατόν να ξεπηδήσουν άνθρωποι οι οποίοι θα έχουν τη δυνατότητα να διαμορφώσουν νέες φιλοσοφικές αντιλήψεις ή ν’ αναπτύξουν παλαιότερες. Ένα ακόμη επιπλέον παράδειγμα είναι η επιστήμη της Ιστορίας. Αλήθεια πριν λίγα χρόνια ήταν δυνατόν ν’ αναρωτηθεί κανείς «τι χρειάζεται η Ιστορία;» Αντίθετα σήμερα υπάρχουν πολλοί λόγοι να υποβαθμίζεται η επιστήμη της Ιστορίας. Άλλωστε για τους κρατούντες όσα λιγότερα γνωρίζουμε τόσο καλύτερα γι αυτούς; Η ποδηγέτηση της Ιστορίας από την κυρίαρχη τάξη με την αποσιώπηση μεγάλων επεισοδίων της πρόσφατης ιστορίας, η παραχάραξή της, η επαναλαμβανόμενη και συνεχής παράδοση ακίνδυνων Ιστορικών φάσεων δημιουργεί ένα χαμηλό υπόβαθρο στους μαθητές που καταντούν να μην ενδιαφέρονται για την ιστορία και συνεπώς για τη μνήμη. Ήδη έχει από καιρό στηθεί ένα υπόβαθρο με την εκμάθηση της Ιστορίας διά του «παπαγαλίζειν».

Επομένως είναι λιγότερα τα παιδιά στρέφονται σ’ αυτές τις επιστήμες και είναι εύκολο για τους κρατούντες να «κόψουν» θέσεις από αυτά τα τμήματα ώστε να δημιουργηθεί μια κατάσταση η οποία θα ενδιαφέρει λίγους και γραφικούς. Επιπλέον παράδειγμα: Χρόνια τώρα η Ιστορία της Τέχνης ήταν στα παραλειπόμενα της παράδοσης της Ιστορίας. Η διδασκαλία της ιστορίας της Τέχνης παρουσιάζεται ως «άχρηστο» αντικείμενο, «άχρηστη» πληροφορία Τι κι αν τ’ αρχαία και νεότερα μουσεία είναι πλήρη αρχαίων αντικειμένων και έργων Τέχνης. Η επαφή των παιδιών μ’ αυτά επαφίεται μόνο στη καλή θέληση κάποιων εκπαιδευτικών.

Άλλο παράδειγμα είναι η γλώσσα. Η διδασκαλία της γλώσσας έχει αποκτήσει μια κατακερματισμένη μορφή. Η ανάπτυξη ενός θέματος περιορίζεται σε ένα κείμενο 200 λέξεων, σε μια παράθεση αντωνύμων και συνωνύμων. Η λογοτεχνία δε περιορίζεται σε μια ανάλυση κάποιων συγκεκριμένων ποιητών σε σημείο που ο μαθητής να μην γνωρίζει το εύρος της ελληνικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας. Η εικόνα που δίνεται στον μαθητή είναι ότι η λογοτεχνία κινείται ανάμεσα από το Διγενή Ακρίτα και άντε τον Μ. Αναγνωστάκη αποστερώντας την πλήρη γνώση όλων των λογοτεχνικών περιόδων. Η επανάληψη μάλιστα των ίδιων λογοτεχνών από την Α΄ Γυμνασίου έως τη Γ’ Λυκείου μπουχτίζει και αγανακτεί τα παιδιά.

Το μάθημα της κοινωνιολογίας, και ανθρωπολογίας καθώς και τα αντίστοιχα τμήματα τα οποία παρουσιάζουν χαμηλή βάση εισαγωγής έχουν απαξιωθεί τόσο στα μάτια των μαθητών έτσι ώστε να είναι αναγκαστική επιλογή τους.

Με τον ίδιο τρόπο απαξιώθηκαν τα τμήματα Φιλολογίας και Αρχαιολογίας. Δεν υπάρχει δουλεία επομένως δεν είναι επιλογή μας λένε οι μαθητές.

Έχοντας στα χέρια τους μια απαξιωμένη διδακτική ύλη κυρίως στη μέση εκπαίδευση οι κυβερνώντες προχωρούν σε αλλαγή τρόπου πρόσβασης στα ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ας σταθούμε σε κάποιες γενικές αρχές και όχι λεπτομέρειες.

Το κορυφαίο όμως είναι η έξωση της πληροφορικής από το Λύκειο. Της πληροφορικής μάλιστα που θα ‘πρεπε να είναι η επιστήμη που θα διαπερνά οριζόντια όλα τα μαθήματα από την Δημοτικού έως τη Γ’ Λυκείου. Να το πω ασχετοσύνη ή σχεδιασμένη εξαίρεση;

Τι βγαίνει από το συμφραζόμενο νομοσχέδιο; Ότι από την Α΄ έως τη Γ’ Λυκείου οι μαθητές θα δίνουν εξετάσεις επί εξετάσεων. Κι όλα αυτά με το προπέτασμα καπνού μια υποτιθέμενης γενικής παιδείας που θα λαμβάνουν. Όχι βεβαίως ότι δε θα πρεπε να λαμβάνουν μια γενική παιδεία, αλλά πόσες φορές πρέπει να κάνουν Θρησκευτικά τα παιδιά; Η γενική παιδεία χρησιμοποιείται ως επίφαση και μόνο γιατί τέτοια δεν είναι.

Στην ουσία το Λύκειο γίνεται ένα εξεταστικό κέντρο το οποίο θα περνάει από τη βάσανο χιλιάδες μαθητές.

Επιστρέφει ένα σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων των αρχών της δεκαετίας του 80 μπορεί και παλιότερα πασπαλισμένο με το άρωμα του νεωτερισμού.

Διογκώνεται η παραπαιδεία, τα φροντιστήρια με λίγα λόγια, αφού οι βαθμοί κάθε τάξης διαδραματίζουν τεράστιο ρόλο, αφού θα γίνονται σε κάθε τάξη πανελλαδικές εξετάσεις, αφού δημιουργείται τράπεζα θεμάτων, τα οποία θα παγιώσουν συστήματα αποστήθισης μέσα από τη φροντιστηριακή εκμάθηση.

Και να επιστρέψουμε πάλι στις ανθρωπιστικές επιστήμες.

Θα μπορούσαν να υπάρξουν θέσεις εργασίες γι’ αυτές τις επιστήμες; Με αυτή την πολιτική, μ’ αυτή την κοινωνική κατάσταση ολοένα θα συρρικνώνονται. Με κάποια διαφορετική αντίληψη αν δηλαδή ο Φιλόλογος δεν θα παραδίδει απλά αρχαία ελληνική γραμματεία, ή δεν θα παραδίδει νεοελληνική γλώσσα, αν χρειάζεται Ιστορικός, ή Ιστορικός τέχνης ή και αρχαιολόγος να παραδώσει νέα μαθήματα ολοκληρωμένα και όχι αποσπασματικά δε φτάνουν οι εκπαιδευτικοί. Αν υπήρχαν νέα μαθήματα ελεύθερου σχεδίου τα οποία θα βοηθούσαν μαθητές να εισαχθούν στην αρχιτεκτονική, στο τμήμα συντηρητών, στη σχολή Καλών Τεχνών, αν υπήρχαν μαθήματα όπως οι βαλκανικές σπουδές τα οποία θα διδάσκονταν από τον αντίστοιχο εκπαιδευτικό ναι θα υπήρχε η δυνατότητα δημιουργίας πολλών νέων θέσεων εργασίας. Που βρίσκεται το μάθημα της δημιουργικής γραφής για κάποιον που επιθυμεί να βρει το δρόμο του ως σεναριογράφος, συγγραφέας ή ποιητής; Λεπτομέρειες θα πει κάποιος. Καθόλου όμως. Οι «πνευματικοί άνθρωποι» δε δημιουργούνται από το πουθενά.

Δεύτερη πρόταση που θα μπορούσε να υπάρξει είναι να συνδεθεί το Γυμνάσιο και το Λύκειο με το κάθε τμήμα των πανεπιστημιακών σπουδών. Δηλαδή για παράδειγμα αν τα Μαθηματικά που διδάσκονται στο πρώτο έτος του μαθηματικού ή της φιλοσοφικής είχαν τη δυνατότητα να συνδέονται άμεσα δηλαδή να γίνεται η προετοιμασία με ταυτόχρονο επαγγελματικό προσανατολισμό τότε τα πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά. Τότε θα μιλούσαμε για ένα νέο σχολείο το οποίο θα δημιουργούσε συνθήκες και ελπίδα για τους νέους ανθρώπους. Όσοι αντιτείνουν το ερώτημα - επιχείρημα: « Μα όλους θα τους οδηγήσουμε στο Δημόσιο;» είναι πολύ εύκολη η απάντηση. Ο σωστός επαγγελματικός προσανατολισμός από πολύ νωρίς θα δημιουργήσει τεράστιες δυνατότητες απασχόλησης και στον Δημόσιο και τον Ιδιωτικό τομέα. Για να περάσω σε παράδειγμα: Η αποφοίτηση από το τμήμα Διοίκησης επιχειρήσεων δε μπορεί να είναι μια γενικευμένη θεωρία χωρίς να παίρνει υπόψην της τις ανάγκες παραγωγής της χώρας, κάτι που πρέπει να καλλιεργηθεί στους νέους. Η επιχειρηματικότητα, δηλαδή το άνοιγμα ας πούμε μιας νέας βιομηχανίας είναι δυνατόν να στηρίζεται σε σπουδαγμένους ανθρώπους που θα τα έχουν υπόψην τους όλα. Η γνώση της δημιουργικής γραφής μπορεί να οδηγήσει κάποιον σ’ έναν εκδοτικό οίκο ως επιμελητή.

Αναγκαία πρέπει να είναι η δημόσια παρουσία στην έρευνα που οδηγεί στην πρωτογενή παραγωγή. Και όταν λέμε έρευνα εννοούμε κάθε τύπου και λογής και θ’ αφορά πρωτογενή παραγωγή (παραγωγή φαρμάκων), αλλά και η «ιδιάζουσα» πρωτογενής παραγωγή όπως η πολιτισμική παραγωγή.

Αλλά είπαμε οι κρατούντες έχουν άλλα «στην κεφαλή» τους που λένε και στη Κρήτη.

Μ’ αυτά και μ’ αυτά καλή σχολική χρονιά σε όλους.