ΤΟΥ ΕΥΚΛΕΙΔΗ ΤΣΑΚΑΛΩΤΟΥ*
*Ο Ευκλείδης Τσακαλώτος είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
Στην κυρίαρχη προσέγγιση η οικονομία είναι εν δυνάμει σταθερή - μπορεί να αντιμετωπίσει ενδεχόμενες κρίσεις με τις δικές της δυνάμεις. Αντιθέτως, η πολιτική αποτελεί τη βασικότερη πηγή κλυδωνισμών, και άρα η οικονομία πρέπει να προστατευτεί από την επιζήμια επίδραση των πολιτικών και των συντεχνιών. Τη δεκαετία του ενενήντα οι εκσυγχρονιστές του Τρίτου Δρόμου πρόσθεσαν ένα επιπλέον επιχείρημα στο αντιδημοκρατικό οπλοστάσιο: καθώς η ευημερία προχωρά, τα άτομα γίνονται όλο και πιο αναστοχαστικά, απορρίπτουν τις συλλογικές ταυτότητες και περιορίζουν την ενασχόλησή τους με τα κοινά αφήνοντας τους ειδικούς να ασχοληθούν με τα, κατά βάση τεχνοκρατικά, ζητήματα της οικονομίας.
Ζούμε τις συνέπειες αυτής της, κατά βάση Πλατωνικής, θεώρησης των πραγμάτων. Οι χρηματαγορές που ρύθμιζαν τις επιχειρήσεις και τις οικονομίες πριν το 2008 συνεχίζουν να επιβάλλονται, και ιδιαίτερα στην Ε.Ε. που αδυνατεί έναν χρόνο τώρα να διαμορφώσει ένα στοιχειωδώς βιώσιμο πολιτικό πλαίσιο για την επίλυση του προβλήματος του χρέους. Φαντάζομαι ότι οι ισχυροί της Ε.Ε. κωλύονται από τους κοινωνικούς και οικονομικούς νόμους που μπορεί να μην είναι «[...] ακριβώς σαν τους νόμους της φύσης, αναλλοίωτοι. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι σε κάθε χρονική περίοδο δεν ισχύουν συγχρονικά τέτοιοι νόμοι» (the books' journal, τχ. 6, Απρίλιος 2011). Ευτυχώς, όπως μας θυμίζουν οι 32 προσωπικότητες, τα άτομα μπορούνε να «τολμήσουνε», να δουλέψουν σκληρότερα, αφού αφήσουν στην άκρη ξεπερασμένες ιδέες και άσκοπες συζητήσεις για εναλλακτικές επιλογές.
Όπου η «αποπολιτικοποίηση» της οικονομίας έχει εφαρμοστεί πιο πολύ, οδήγησε στην ενίσχυση του διευθυντικού δικαιώματος και σε μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και διακρίσεις. Κάτι που δεν σήμαινε ούτε λιγότερο κράτος ούτε λιγότερη πολιτική -ας αναλογιστούμε μόνο το πόσο χρηματοδοτούν οι τράπεζες τα κόμματα εξουσίας. Σήμανε, όμως, τη δημιουργία μιας πρωτόγνωρης κρίσης, και ένα πολιτικό σύστημα αποκομμένο από νέα δεδομένα, κοινωνικές διεργασίες και εναλλακτικές σκέψεις. Η ελίτ ξέρει καλά ότι η επιστροφή της πολιτικής δεν θα αμφισβητήσει μόνο την ασκούμενη οικονομική πολιτική, αλλά τους κοινωνικούς και πολιτικούς συσχετισμούς. Ο ρόλος της αριστεράς είναι να πείσει ότι η δημοκρατική οικονομία μπορεί να λειτουργεί αποτελεσματικά και να ανταποκριθεί στις κοινωνικές ανάγκες. Η συζήτηση πρέπει να ενσωματώσει τις δυνατότητες των συνεταιρισμών, της αυτοδιαχείρισης, της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, ενός λιγότερο ιεραρχικού και αυταρχικού δημόσιου τομέα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μιλήσουμε για τα παραδοσιακά οικονομικά εργαλεία. Όντως, πρέπει να πείσουμε ότι η νομισματική πολιτική πρέπει να είναι κάτω από κοινωνικό έλεγχο. Αλλά το αν αυτό ισοδυναμεί με έξοδο από το ευρώ είναι μιας δεύτερης τάξης κουβέντα, μια και ούτε σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Βρετανία, με το δικό τους νόμισμα και «ανεξάρτητες» κεντρικές τράπεζες, υπάρχει αυτός ο έλεγχος. Το ζήτημα για την έξοδο από το ευρώ είναι θέμα συσχετισμών και δυνατοτήτων -σε πιο επίπεδο(α) μπορεί πιο εύκολα να εδραιωθεί ο κοινωνικός έλεγχος; Μια χώρα με το δικό της νόμισμα μπορεί να έχει δυνατότητα για αυτόνομη νομισματική πολιτική, αλλά αν αναγκάζεται σε συνεχείς υποτιμήσεις, αυτή η αυτονομία δεν έχει και πολύ νόημα (όπως έχει δείξει και η ελληνική εμπειρία εξάλλου). Από την άλλη, ενώ η υποτίμηση, υπό προϋποθέσεις, αποτελεί χρήσιμο βραχυπρόθεσμο εργαλείο (αλλά σε βάρος των μισθωτών), σε μια νομισματική ένωση υπάρχουν εναλλακτικές - στην Ευρωζώνη, η αύξηση των μισθών στις βόρειες χώρες θα λειτουργούσε σαν υποτίμηση για τις χώρες του Νότου, με καλύτερες επιπτώσεις για τους εργαζόμενους και των δύο περιφερειών. Παρόμοια επίπτωση θα είχε ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα, ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ όπως έχει υποστηριχτεί, που θα αύξανε την παραγωγικότητα στις χώρες του Νότου. Επιπλέον, η δυνατότητα αυτόνομης νομισματικής πολιτικής ή υποτίμησης (δεν μπορεί να ασκείς τα δύο συγχρόνως) περιορίζεται από τις χρηματαγορές. Άρα, οποιαδήποτε στρατηγική που συνδέει την οικονομία με τη δημοκρατία πρέπει να εξηγήσει πώς θα δαμάσουμε τις χρηματαγορές. Και στο εθνικό επίπεδο, αυτό φαίνεται δύσκολο.
Η συζήτηση στις πλατείες αυτή την περίοδο έχει αναδείξει το θέμα της άμεσης δημοκρατίας. Αυτή η ατζέντα αφορά και την οικονομία και είναι κρίμα να εξαντλείται από το θέμα του ευρώ και της στάσης πληρωμών. Η ηγεμονία δεν χτίζεται μόνο για το τι λες για το τώρα, αλλά πώς συνδυάζεις το βραχυπρόθεσμο με το μεσοπρόθεσμο. Και εκεί είναι που πρέπει να πείσουμε ότι η δημοκρατία, η ενεργούς συμμετοχή και η πολιτική αποτελούν μέρος της λύσης και όχι του προβλήματος.
4 σχόλια:
Η άρχουσα τάξη θέλει έναν εύκολο αντίπαλο έτσι αβαντάρει το "αυθόρμητο" το απολιτικό που αποβαίνει και αυτό πολιτικό αλλά προς όφελος της άρχουσας τάξης. Η ΕΕ τελείωσε όπως και καπιταλισμός σάπισε γι αυτό και χρειάζεται το ΚΚ να τραβήξει μπροστά. Μαζί του χωρίς όρους όλοι οι Αστυάνακτες που πολύ λουφάρισαν τελευταία. Οι τεχνικοί διανοούμενοι του συστήματος - τεχνοκράτες με τα χοντρά μηνιάτικα καθηγητές πανεπιστημίου είδαμε που μας οδήγησαν. Γραφουν με ταλέντο θεωρίες νεροζούμια για άμεσες δημοκρατίες που ακούγονται καλά αλλά δεν έχουν καμιά ελπίδα να επικρατήσουν με τη πανίσχυρη πλουτοκρατία γαντζωμένη στην εξουσία και στην καλοπέραση. Καλό καλοκαίρι και στα βαθιά που είναι καθαρά τα νερά.
Sυμφωνω μαζι του στα χοντρα, αλλα παντα φοβαται να πει ευθαρσως οτι τωρα λεμε ''εντος ευρω'' οπως με εντιμοτητα το λεει το Μπλοκο και το ΚΚΠορτογαλιας , αφου δεν εχει κανανα κκε να του τραβηξει τ'αυτακι. mike
Ποιος μιλεί... Το ΚΚΕ σήμερα έχει αναδειχθεί στη πιο συστηματική δύναμη του συστήματος. Στις σημερινές συνθήκες που η συνολική δύναμη της αριστεράς ξεπερνά τα κόμματα του δικομματισμού το ΚΚΕ αρνείται πεισματικά σε κάθε ιδέα της ενότητας της αριστεράς και κυβερνητικής πρότασης. Διασπά κάθε ενωτική διαδήλωση ακόμα και σε ζητήματα που συμφωνεί. Έχει φτιάξει παντού στα σωματεία δικές του συνδικαλιστικές οργανώσεις σφραγίδες που αρκούνται σε επαναστατική γυμναστική με σκοπό να καναλιζάρουν το κίνημα σε ήρεμα νερά. Το είδαμε αυτό στα γεγονότα της πλατείας συνταγματος. Απορρίπτει το αυθόρμητο και ότι δεν ελέγχει. Προστατεύει τα μέλη του από ιδεολογικες μολύνσεις και δεν τα αφήνει να έρθουν σε επαφή με άλλες απόψεις γιατί είναι εύκολο να παρασυρθούν.. Δεν είναι τυχαίο τα εύσημα που παίρνει από την κυβέρνηση για υπεύθυνη πολιτική απέναντι στον ανεύθυνο ΣΥΡΙΖΑ. Το ερώτημα είναι η πολιτική του κόμματος είναι απλώς λάθος η έχει αποφασίσει συνειδητά να είναι το στήριγμα του συστηματος;
Σας είδαμε οπορτουνιστές. Λέτε δεν έχουμε διαφορές μεγάλες, αλλά υποστηρίζετε την αντιλαϊκή ευρωπαϊκή ένωση, ενώ πάλι λέτε μεγάλα λόγια για ανατροπή του συστήματος. Εσείς είστε οι γραφικοί. Ένα είναι το μαζικό κόμμα του λαού και του προλεταριάτου. Και αυτό φαίνεται από μακριά. Όλα τα άλλα περί "ενότητας" είναι δικά σας τρικ. Εμείς έχουμε τη δικιά μας κοινωνική συμμαχία. Εσείς, από την άλλη, προτιμάτε να είστε με τους πουλημένους εργατοπατέρες της ΓΣΕΕ, παρά με το ταξικό εργατικό κίνημα, το ΠΑΜΕ. Λέτε είμαστε οπισθοδρομικοί και γραφικοί. Τι πιο επίκαιρο από την επανάσταση και τη Λαϊκή εξουσία. Να η ενότητά σας. Να τη χαίρεστε.
Καληνύχτα.
ΥΓ: Το μόνο που μπορείτε να κάνετε είναι να συκοφαντείτε και να κουκουεδολογείτε. Μόνο με λάσπη αντιπαλεύεστε το ΚΚΕ.
Δημοσίευση σχολίου