«Ο αγώνας για το καλύτερο δε θα σταματήσει ποτέ».

Συνέντευξη του υποψήφιου ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Νίκου Γραικού στον  αστυάνακτα.

Σύντροφε Νίκο, η απόφασή σου να είσαι υποψήφιος στο ευρωψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να εξέπληξε κάποιους, αλλά όχι όλους εμάς που γνωρίζουμε την πολιτική σου διαδρομή. Πες μας λίγα λόγια γι αυτή τη διαδρομή.

Αποφασισμένος, συνεπής πάντα με τις δύσκολες επιλογές και αποφάσεις μου, προσπαθώ να υποστηρίζω έμπρακτα ότι η προσωπική ευτυχία εξαρτάται κυρίως από την αλληλεγγύη, την ανοχή, τη σχέση μας με τους άλλους και τους συλλογικούς αγώνες. Από νεαρός υπότροφος φοιτητής στη Γαλλία, ήρθα το 1984, δάσκαλος δραστήριος σήμερα, αγωνίζομαι  πάντα για την κοινωνική δικαιοσύνη και στις δυο μου πατρίδες. Η επαγγελματική μου στράτευση για τη διάδοση της ελληνικής γλώσσας και για την ελληνική πολιτιστική παρουσία στη Γαλλία συνδέεται δημιουργικά με την κριτική ματιά απέναντι στα ελληνικά πράγματα. Η βιογραφία μου υπάρχει παντού. Δε θέλω να μιλήσω με λεπτομέρειες για την πορεία μου. Είναι ίδια με την πορεία πολλά αγωνιστών της αριστεράς που ξεκίνησαν από την κομμουνιστική μήτρα για να συνδέσουν την ένταξη τους σε διάφορα κινήματα  με την κομματική ένταξη  που επιτρέπει το διάλογο με την κοινωνία κι όχι την καθοδήγησή της από το κόμμα νέου τύπου.

 Όλα αυτά τα παραπάνω που περιγράφεις γίνονται παράλληλα με μια σειρά σπουδαίες δραστηριότητες που αφορούν όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Μιλάω για ενασχόλησή σου ως καθηγητής Ελληνικών στο Παρίσι. Ποια ήταν η αρχική σου σκέψη, ποια η αρχική ιδέα, ποιοι οι στόχοι; Μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησης ποιος ο απολογισμός;

Ο Σύλλογος για τα νέα ελληνικά, Φωνή-Γραφή, στην ίδρυση του οποίου συμμετείχα, το 1994,  είναι ο βασικός φορέας στη Γαλλία για την διδασκαλία-εκμάθηση της γλώσσας σε ενήλικες.  Χώρος διαλόγου και μελέτης, δίνει στα μέλη του τα εργαλεία-κλειδιά για να ανακαλύψουν τη δική τους Ελλάδα , μιας κι έχουν αποφασίσει να μην είναι τουρίστες - καταναλωτές αλλά επισκέπτες και συνομιλητές με τον ελληνικό πολιτισμό.

Ο ιδιαίτερος ρόλος του συντονιστή πολιτιστικών και παιδαγωγικών δραστηριοτήτων του Συλλόγου είναι η προσπάθεια εφαρμογής μιας μεθοδολογίας που απαιτεί την αυτονομία στην εκμάθηση της γλώσσας και την ενεργό συμμετοχή στη συλλογική αυτή προσπάθεια από όλα τα μέλη.

Η έρευνα που έκανα για πολλά χρόνια για τις θεατρικές τεχνικές στη γλωσσική διδασκαλία,η απαίτηση ανάπτυξης και των τεσσάρων δεξιοτήτων – προφορική και γραπτή κατανόηση και έκφραση –  δίνει το αναγκαίο πλαίσιο για να θεωρήσουμε τους μαθητές πολίτες-ποιητές, δημιουργούς και συνομιλητές, ανθρώπους – γέφυρες ανάμεσα στους δύο πολιτισμούς .

Για να γυρίσουμε στην πολιτική αν και όλα είναι πολιτική. Πώς έγινε η επιλογή να είσαι υποψήφιος, δηλαδή ποιος είχε την αρχική ιδέα; Αλήθεια, τολμώ να πω, τι εκφράζεις με την παρουσία σου στο ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ, ανάμεσα σε άλλους υποψηφίους;

Η πρόταση έγινε από συντρόφους με τους οποίους δουλεύω χρόνια. Εκφράζω μια ιδιαίτερη ευαισθησία και κυρίως όλους εμάς που δε σταματήσαμε ποτέ να παλεύουμε.  Ελπίζω ότι εκπροσωπώ και τους άλλους απόδημους Έλληνες μιας και θέλω να ακουστεί η φωνή τους.  Θα τολμήσω επίσης να πω ότι θα ήθελα να παλέψω για την ανάπτυξη των πολιτιστικών ανταλλαγών στην Ευρώπη, τη δια βίου μάθηση , και την απαίτηση του εκδημοκρατισμού της πολιτιστικής προσφοράς. Η πρόσβαση στα πολιτιστικά αγαθά είναι συχνά δύσκολη για όσους έχουν ως πρώτιστο μέλημα την αντιμετώπιση μιας δύσκολης καθημερινότητας.

Θεωρείς ότι οι άθλιες και ομοφοβικές επιθέσεις συγκεκριμένων ΜΜΕ στο πρόσωπό σου είναι απλά μια παρεκτροπή στα όρια της πολιτικής αντιπαράθεσης ή ένα τμήμα της ελληνικής κοινωνίας είναι έτοιμο να αποδεχτεί με θετικό τρόπο τις επιθέσεις αυτές; Σε τρόμαξε όχι η καθεαυτή επίθεση, αλλά η σιωπηρή αποδοχή της από μέρος της κοινωνίας;

«΄Έπεσε πολλή λάσπη αλλά έβρεξε κι αγάπη . Η βροχή λοιπόν καθάρισε τη λάσπη κι έμεινε μόνο καθαρή αγάπη», έγραψα στο προσωπικό μου λογαριασμό στο φατσοβιβλίο. Τα μηνύματα αγάπης και στήριξης άπειρα. Ουρανός καθαρός αστραπές δε φοβάται. Καλύτερα να επιτίθενται σε μένα που ζω σε οικογενειακό, φιλικό και επαγγελματικό περιβάλλον που με σέβεται παρά σε νέους που είναι απομονωμένοι. Είμαι σίγουρος ότι η αγάπη κι ο σεβασμός θα υπερτερήσουν. Τα λεγόμενα ζητήματα της κοινωνίας που σχετίζονται με την προσωπική μας ζωή θα βελτιωθούν μέσα από τους κοινωνικούς αγώνες. Δε συμφωνώ με την κατηγοριοποίηση της κοινωνίας σε κοινότητες ανάλογα με φυλετικά, θρησκευτικά ή σεξουαλικά χαρακτηριστικά. Πιστεύω στην κοινωνία των πολιτών και κυρίως ότι το κάθε άτομο είναι πολύπλευρη προσωπικότητα και δεν έχει ποτέ ευθύγραμμη πορεία ζωής.

Τι επιπλέον νομίζεις ότι πρέπει να γίνει στη χώρα μας, αλλά και στην Ευρώπη, εκτός της νομικής κατοχύρωσης που για πρώτη φορά επί ΣΥΡΙΖΑ προσπάθησε να διορθώσει η χώρα μας;

Νομίζω ότι πέρα από το Σύμφωνο Συμβίωσης πρέπει να επιτραπεί σε όσους το επιθυμούν και  η σύναψη πολιτικού γάμου. Στο θέμα της τεκνοθεσίας να ισχύουν  οι ίδιες προϋποθέσεις για όλα τα ζευγάρια. Πιστεύω επίσης ότι μια βολονταριστική πολιτική σε θέματα εκπαίδευσης και παιδείας είναι απαραίτητη. Αν βέβαια ο στόχος μας είναι μια κοινωνία αδελφοσύνης και ανεκτικότητας. Ο απώτερος στόχος θα έπρεπε να είναι να περάσουμε από το δικαίωμα στη διαφορετικότητα στο δικαίωμα στην αδιαφορία.

Ο Μακρόν βγήκε υποστηρίζοντας ένα νεοφιλελεύθερο σκληρό μοντέλο διακυβέρνησης της χώρας. Η έως τώρα πορεία του έχει αποδείξει ότι προσπαθεί να πάρει πίσω την όποια κατάκτηση έχουν πετύχει οι εργαζόμενοι έως τώρα;. Πως αντιδρά η αριστερά και η σοσιαλδημοκρατία;

Η αριστερά είναι κατακερματισμένη κι η ελπιδοφόρα προσπάθεια του Μετώπου της Αριστεράς έληξε άδοξα. Προσωπικά και μετά από πολλή σκέψη και αμφιταλαντεύσεις τάχτηκα στις γραμμές του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Δεν πρέπει με τίποτα να το συγκρίνουμε με το αντίστοιχο στην Ελλάδα που μοιάζει περισσότερο με προστάτη μιας ιδεολογικής καθαρότητας που συχνά μένει μακριά από την κοινωνία την ίδια και τις εξελίξεις. Αν και πιστεύω στα κινηματικά χαρακτηριστικά της ταξικής πάλης δεν θέλω την διάλυση των κομμάτων και πιστεύω ότι  ο λαϊκισμός δεν μπορεί να είναι προοδευτικός. Η πάλη των συνδικάτων είναι επίσης καθοριστική. Οι αμεσοδημοκρατικές διαδικασίες, οι ευφάνταστες μορφές πάλης είναι σημαντικές κατακτήσεις. Ας εμπλουτίσουν τη δράση των κομμάτων και των κινημάτων. Ας μη τα αντικαταστήσουν.

Η σοσιαλδημοκρατία στη Γαλλία περνά μεγάλη κρίση και δεν  είναι ιδιαίτερα παρούσα στο κοινωνικό πεδίο.

Ο μεγάλος κίνδυνος είναι η παρουσία πολυάριθμων συνδυασμών στις ευρωεκλογές και σε συνδυασμό με την αναμενόμενη αποχή ίσως αποτρέψει την εκλογή ικανού αριθμού αριστερών ευρωβουλετών.

Η εμπειρία σου από τη Γαλλία έχει επίσης σχέση τόσο με την άνοδο της ακροδεξιάς, όσο και με την εμφάνιση των κίτρινων γιλέκων. Στάθηκε η γαλλική αριστερά στο ύψος των περιστάσεων; Ποιες κινήσεις δεν έκανε ώστε να συμβάλλει στην παρεμπόδιση της Μαρίν Λεπέν;

Θα μου επιτρέψετε να περιοριστώ μόνο στην ιδεολογική πάλη. Έχουμε χάσει πολλές μάχες. Η λεγόμενη λεπενοποίηση της σκέψης είναι το βασικό πρόβλημα.  Οι εκπαιδευτικοί, οι καλλιτέχνες, οι διανοούμενοι γενικά έχουν πρωταρχικό ρόλο ναπαίξουν σε αυτόν αγώνα. Ας μην ξεχνάμε ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι η λεωφόρος που οδηγεί στην ακροδεξιά.

Τι είναι στην πραγματικότητα τα κίτρινα γιλέκα;

Τις εξεγέρσεις δεν τις κάνουνε πάντα οι «διαβασμένοι» όπως πολύ σωστά έγραψε φίλος δημοσιογράφος. Τις κάνουν συχνά απελπισμένοι που δεν αντέχουν άλλο τον εμπαιγμό. Κι αυτός ο κόσμος, που είναι πλήθος κι όχι όχλος, δεν έχει ξεκάθαρες πολιτικές σκέψεις και προτάσεις. Έχει αιτήματα, συχνά σωστά, αλλά δεν έχει σαφές πολιτικό πρόγραμμα. Δεν αντέχει να του λένε ότι πρέπει να πληρώσει ξαφνικά μεγάλους φόρους για το αυτοκίνητό του που καίει πετρέλαιο  με ψευτο-οικολογικές δικαιολογίες. Ας πληρώσουν οι βιομηχανίες που μολύνουν, τα κρουαζιερόπλοια που καταστρέφουν τα πάντα. Και  ξαφνικά λοιπόν ο κόσμος αυτός φορά το κίτρινο γιλέκο του, το υποχρεωτικό γιλέκο  για το αυτοκίνητο που είναι αναγκασμένος να έχει στο παλιό του αυτοκίνητο. Γιατί για να πάει από το ένα χωριό στο άλλο, στην ερειπωμένη από δημόσιες υπηρεσίες επαρχία, έχει ανάγκη το αυτοκίνητο. Και γιατί  δεν καταλαβαίνει τι κάνει  η αριστερά με τα πολλά κόμματα-κομμάτια που δεν ενώνεται για να δώσει μια προοπτική πάρα πολλά τ α ερωτηματικά για αυτό το πρωτοφανές κίνημα . Δεν γίνεται ν απαντηθούν σε λίγες γραμμές.

Το προσφυγικό ζήτημα είναι οξυμένο στη χώρα μας. Η Γαλλία είναι από τις χώρες που πλήττονται ελάχιστα αν δεν κάνω λάθος από τις προσφυγικές ροές. Ποια είναι η κυρίαρχη αντίληψη της γαλλικής κοινής γνώμης.

Υπάρχουν κέντρα κράτησης και ζητήματα παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και περιοχές όπως στο Καλαί ή σ ε κάποιες γειτονιές του Παρισιού όπου η κατάσταση είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ελευθερία Ισότητα Αδελφοσύνη είναι το έμβλημα της Γαλλικής Δημοκρατίας . Δεν μπορεί να εφαρμόζεται μόνο στους Γάλλους υπηκόους αλλά σε όλους τους κατοίκους της χώρας. Ο Μακρόν είπε ότι σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό συναντάμε αυτού ς που πέτυχαν στη ζωή και αυτούς που είναι ένα τίποτα. Ας μην περιμένουμε από αυτόν την εφαρμογή μιας φιλομεταναστευτικής πολιτικής

Τα γεγονότα των τρομοκρατικών επιθέσεων τι ρόλο διαδραμάτισαν για τη συντηρητικοποίηση της κοινωνίας;

Σε επίπεδο καθημερινής ζωής όχι τόσο πολύ. Σε επίπεδο ιδεολογικής πάλης η επαναφορά της θεωρίας της πάλης των πολιτισμών είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.  Ο κίνδυνος αλλαγής του γαλλικούκοινωνικού  μοντέλου που θεωρεί τον κάθε πολίτη  αυτόνομη μονάδα είναι επίσης φανερός λόγω και της δράσης των φονταμενταλιστών όλων των θρησκευτικών ομάδων,. Η γαλλική πολιτική ηγεσία εκμεταλλεύτηκε τις επιθέσεις για να περιορίσει τις ελευθερίες και να περάσει αντικοινωνικά οικονομικάμέτρα με έντονη καταστολή, στο όνομα της αντιτρομοκρατικής πάλης, των κινημάτων.

Πως βλέπουν οι Γάλλοι τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ;

Συχνά πολύ θετικά. Όμως στο κίνημα συμπαράστασης στον ελληνικό λαό έχουν επικρατήσει για την Ελλάδα οι απόψεις περί κατακτημένης χώρας, περί προδοτικής κυβέρνησης ,  συνεργατών κλπ. Η δυαδική σκέψη κι η εύκολη ανάλυση για την Ευρώπη πηγή όλων των δεινών που θα λυθούν ως δια μαγείας με την αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ οδηγούν μερικές φορές και σε ιδεολογικές εκτροπές έχουν στοιχεία φαιοκόκκινης ιδεολογίας. Ο ρόλος των κυρίαρχων ΜΜΕ είναι αμφιλεγόμενος. Δεν θα έπρεπε ούτε να αναπαράγουμε απόψεις συντηρητικών σχολιαστών που επαινούν την ελληνική κυβέρνηση με την ελπίδα να την στρέψουν σε μια συντηρητική πολιτική ούτε να πάψουμε να συνομιλούμε με προοδευτικούς δημοσιογράφους επειδή λόγω του σεβασμού τους προς τη δημοσιογραφική δεοντολογία παραμένουν σε μία κριτική απόσταση από τα ελληνικά πράγματα.

Τι ρόλο παίζει η υπερψήφιση του ευρωψηφοδελτίου του ΣΥΡΙΖΑ σ αυτές τις κοινονικοοικονομικές συνθήκες;

Τεράστιο. Ξεπερνά κατά πολύ το ελληνικό πλαίσιο. Ο υπαρκτός κίνδυνος υπερίσχυσης στο Ευρωκοινοβούλιο των συντηρητικών και των ακροδεξιών δυνάμεων δεν πρέπει να μας κάνει να χάσουμε τα ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά της πολιτικής μας. Η ανάγκη της ευρύτερης προοδευτικής συμμαχίας είναι αναμφισβήτητη. Ο βασικός κορμός όμως αυτής της συμμαχίας να είναι ταξικά προσανατολισμένος.

Ο Απολλιναίρ το ποίημά του «Πάντα» το τελειώνει ως εξής: «Και ν’ αφήσεις χώρο για ανακάλυψη, να χάσεις τη Ζωή για να κερδίσεις τη Νίκη». Αλήθεια τρεις λέξεις ηχούν δυνατά σ αυτούς τους στίχους. Ανακάλυψη, Ζωή, Νίκη. Είναι αλληλένδετες για σένα; Τι σημαίνει η κάθε μια για σένα;

Ενώ ο Απολλιναίρ είναι από τους αγαπημένους μου ποιητές αυτός ο στίχος με ενοχλεί. Καταλαβαίνω τη σημασία της ανακάλυψης και την χαρά για το καινούριο. Αλλά πιστεύω ότι δεν υπάρχει ουσιαστικά ποτέ Νίκη, ή τουλάχιστον οριστική. Ο αγώνας για το καλύτερο δε θα σταματήσει ποτέ. Όσο για τη Ζωή ακόμα κι ο θάνατος θέλει ζωντάνια στην αντιμετώπισή του .

Ας ανατρέξουμε στα ερωτικά του ποιήματα που είναι μια ουσιαστική έκκληση για τη ζωή και την ομορφιά. Για αυτά στην ουσία παλεύουμε.

Ευχαριστώ πολύ για την παραχώρηση μιας εκ βάθους  ουσιαστικής συνέντευξης.

Οι Άμις στην Ελληνική πολιτική σκηνή.

Από τις προηγούμενες δημοτικές εκλογές έχουμε κάποια δεδομένα.

1.Όπου βρέθηκε υποψήφιος του ΚΚΕ στο δεύτερο γύρο με άλλον πλην υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ, ο ΣΥΡΙΖΑ υποστήριξε τον υποψήφιο του ΚΚΕ και με τις ψήφους των Συριζαίων βγήκαν οι δήμαρχοι του. Παραδείγματα η Πάτρα, η Πετρούπολη το Χαϊδάρι ..
2. Όπου βρέθηκε Συριζαίος υποψήφιος, όπως στον Βόλο, κυκλοφορούσε το σύνθημα "καλύτερα Μπέος παρά Συριζαίος"
3. Όπου αντιπαρατέθηκαν υποψήφιοι ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ τα άλλα κόμματα ψήφισαν τους "συμπαθείς" ΚΚΕδες.

Μια κουβέντα και δημόσια πρέπει να την πω. Η ζωή έδειξε ότι το ΚΚΕ δεν καταλαβαίνει τίποτε και ότι το μόνο το ενδιαφέρει είναι το μαγαζάκι του. Έτσι οι δήμαρχοι του παρά την ευνοϊκότατη πολιτική από την κεντρική κυβέρνηση,(του ΣΥΡΙΖΑ) αλλά και από περιφέρεια Αττικής απαξιώνουν ακόμη και θεσμούς όπως αυτόν του Πρωθυπουργού. Αντίθετα σέβονται το θεσμό ως φαίνεται του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και μάλιστα τον κ. Μητσοτάκη.

Ήμουν από κείνους που είχα διαφορετική άποψη για την ανοιχτή στήριξη στο ΚΚΕ. Πίστευα ότι θα πρεπε να πούμε ψήφο κατά συνείδηση. Ανήκα στην μικρή μικρότατη μειοψηφία ( βεβαίως δεν έτυχε να μου τεθεί το δίλημμα) που διαφωνούσε με την ανοιχτή στήριξη στο ΚΚΕ. Υποστηρίζω ακόμη και σήμερα τη συνειδητή ψήφο του καθενός έτσι και όπου ξανατεθεί το δίλημμα. η μοναδική περίπτωση που θα επέλεγα υποψήφιο του ΚΚΕ είναι αν είχε αντίπαλο τύπους σαν τον Μαρινάκη και Μπέο ή φασίστες.

Μάλλον βγαίνω αληθινός.
Δυστυχώς βγήκα αμέσως αληθινός με την ανοιχτή ΜΗ στήριξη του ΚΚΕ στον υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ στο Βόλο....ε βγήκε ο Μπέος. Αυτόν επέλεξε η στάση του ΚΚΕ.
Βγήκα αληθινός με τη στάση του δημάρχου Καισαριανής που έκανε τα πάντα για να αποτρέψει την πρόσβαση στον πρωθυπουργό Τσίπρα να πλησιάσει το μνημείο αμέσως μόλις εκλέχτηκε. Βγήκα αληθινός με τον κ. Πελετίδη. Δεν αναγνώρισε στο ελάχιστο την κατανόηση των προβλημάτων του που έδειξε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ με ικανοποίηση πάγιων αιτημάτων των δημοτών. Όχι για να υποστηρίξει Τσίπρα, αλλά για να παρευρεθεί τυπικά στο αναπτυξιακό συνέδριο. Όπως παρευρέθηκε και σε συνάντηση με Μητσοτάκη πρόσφατα.

Το ΚΚΕ είναι ένα συντηρητικό κόμμα ένα κόμμα σέχτας και τίποτε παραπάνω. Πρόκειται για τους Αμις τις πολιτικής ζωής αυτού του τόπου. Τους ενδιαφέρει η πλήρης υποταγή στο δόγμα τους ενώ έχουν και άλλα πολλά κοινά με την θρησκευτική σέχτα των Αμις.

Συμφωνία των Πρεσπών: Για το έθνος και την εθνική ταυτότητα

του Βασίλη Νιτσιάκου,

καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας στο Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Ιωαννίνων και διδάκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήµιο Κέµπριτζ

(αναδημοσίευση από το Έθνος)

Στο πεδίο των επιστηµών της Ανθρωπολογίας και της Κοινωνιολογίας έχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες περί έθνους και εθνικής ταυτότητας. Ο χαρακτήρας του παρόντος κειµένου δεν µας επιτρέπει να αναφερθούµε σε αυτές. Ωστόσο, στο πεδίο της πολιτικής µπορεί κανείς να αντιστοιχίσει κάποιες από τις επιστηµονικές θεωρίες µε τις κυρίαρχες σε αυτόν τον χώρο. Μπορούµε, λοιπόν, να πούµε ότι στα δύο άκρα του συνεχούς των θεωριών περί έθνους και εθνικής ταυτότητας τοποθετούνται δύο διαµετρικά αντίθετες προσεγγίσεις και αντιλήψεις. Η πρώτη είναι η «ουσιοκρατική» ή «οργανική» και η δεύτερη η «βουλησιαρχική», την οποία θα µπορούσε να συνδέσει κανείς grosso modo µε την επιστηµονική θεωρία της «κοινωνικής κατασκευής».

Η ουσιοκρατική κυριάρχησε στην πρώτη φάση ανάπτυξης του εθνικισµού τον 18ο και τον 19ο αιώνα, και βασίζεται στην άποψη ότι το έθνος απορρέει από τη φυλή όταν αυτή αποκτά συνείδηση του εαυτού της. Πρόκειται για τον γνωστό βιολογισµό, σύµφωνα µε τον οποίο τα πολιτισµικά εν γένει φαινόµενα καθορίζονται από βιολογικούς παράγοντες. Το αίµα, δηλαδή η κοινή βιολογική καταγωγή, είναι ο κυριότερος. Το έδαφος, το φυσικό περιβάλλον και όσα χαρακτηριστικά απορρέουν από αυτό επίσης θεωρούνται σηµαντικά. Εξ ου και η αναφορά στο «δίκαιο του αίµατος και του χώµατος». Αλλωστε, η ίδια η λέξη «φυλή» προέρχεται από το ρήµα «φύω», που σηµαίνει «φυτρώνω». Είναι σαν οι «όµαιµες» οµάδες να βγαίνουν από τη γη. Με αυτό συνδέονται και οι καταγωγικοί µύθοι περί «αυτοχθονίας». Η έννοια του «γένους» από το ρήµα «γεννώ» έχει παρόµοιες καταβολές. Είναι αυτονόητο ότι µιλάµε για τον «φυλετισµό», δηλαδή τον ρατσισµό.

Το έθνος ταυτίζεται µε τη φυλή, που είναι βιολογική κατηγορία, και τόσο αυτό όσο και η εθνική ταυτότητα θεωρούνται αιώνιες και αµετάβλητες στον χρόνο κατηγορίες, οντότητες έξω από την ιστορία, σχεδόν µεταφυσικές. Μάλιστα, συνδέονται µε απόψεις για περιούσιους και ανώτερους φυλές/έθνη/λαούς. Επιπλέον, θεωρείται ότι αυτές οι ταυτότητες είναι καθαρές και αµόλυντες από προσµείξεις µε «ξένο αίµα», κάτι που συγκροτεί βασικό στοιχείο της αντίστοιχης ιδεολογίας από την οποία απορρέουν ιδέες όπως αυτή της ξενηλασίας και της ξενοφοβίας. Αυτές οι αντιλήψεις προκύπτουν αρχικά στο πλαίσιο του γερµανικού ροµαντικού εθνικισµού και γνωρίζουν µεγάλη διάδοση στον χώρο και τον χρόνο.

Η βουλησιαρχική αντίληψη και άποψη, αντίθετα, υποστηρίζει την ιστορικότητα του έθνους, ότι δηλαδή τόσο το έθνος όσο και οι εθνικές ταυτότητες είναι προϊόντα της Ιστορίας και ο σχηµατισµός του έθνους-κράτους είναι προϊόν της νεωτερικότητας, δηλαδή της εποχής της Βιοµηχανικής Επανάστασης, του αστικού κράτους και των συµπαροµαρτούντων. Σε προηγούµενες ιστορικές περιόδους δεν έχουµε έθνη-κράτη, αλλά πολυεθνοτικές αυτοκρατορίες, πόλεις-κράτη κ.λπ.

Το έθνος, σύµφωνα µε αυτήν την πολιτική θεωρία, δεν είναι µόνο ιστορικό φαινόµενο, αλλά είναι και αποτέλεσµα πολιτικής βούλησης. Ως τέτοιο εξαρτάται από τη συνείδηση, και όχι από το αίµα και τα άλλα βιολογικά χαρακτηριστικά. Στη βάση µιας πολιτισµικής κοινότητας, µιας κοινότητας ανθρώπων που µοιράζονται κοινά πολιτισµικά χαρακτηριστικά, όπως γλώσσα, ήθη και έθιµα, θρησκεία κ.λπ., και έχουν συνείδηση της ενότητάς τους, µπορεί να συγκροτηθεί µε βάση την κοινή επιθυµία και βούληση µια πολιτειακή οργάνωση µε τη µορφή του κράτους και έτσι να προκύψει το έθνος-κράτος. Σε αυτό το πλαίσιο διαµορφώνονται ανάλογοι ιδεολογικοί µηχανισµοί και αφηγήµατα κοινής καταγωγής, µυθιστορίες, προκειµένου να ενισχύονται η ενότητα και η συνοχή του έθνους. Πρόκειται, µε άλλα λόγια, για την πολιτικοποίηση της εθνότητας και την εθνικοποίηση της πολιτείας. Αυτή η αντίληψή µας έρχεται από τη Γαλλία και βρίσκεται στον αντίποδα της ουσιοκρατικής θεωρίας.

Είναι γεγονός ότι στην επιστήµη η ουσιοκρατική θεωρία εγκαταλείφθηκε από τις αρχές του 20ού αιώνα, ωστόσο στο πεδίο της πολιτικής «ζει και βασιλεύει». Καλλιεργείται και αναπαράγεται από συντηρητικά κόµµατα και, σε ό,τι αφορά στην κοινή γνώµη, αποτελεί κυρίαρχη ιδεολογία. Η αντίληψη, για παράδειγµα, ότι την εθνική ταυτότητα την κληρονοµείς βιολογικά από γεννησιµιού σου και ότι αυτή δεν αλλάζει, γεγονός που αποτυπώνεται στα γνωστά συνθήµατα «Ελληνας γεννιέσαι, δεν γίνεσαι» ή «Αλβανέ, δεν θα γίνεις Ελληνας ποτέ», χαρακτηρίζει τις αντιλήψεις πολλών Ελλήνων. Είναι γνωστό, βέβαια, ιστορικά ότι πολλές οµάδες εξελληνίστηκαν, όπως είναι γνωστό ότι χιλιάδες Αλβανών έγιναν και γίνονται Ελληνες…

Αν µείνουµε, λοιπόν, στη αντίληψη ότι η εθνική ταυτότητα είναι βιολογική κατηγορία, τότε, φυσικά, δεν µπορούµε να δεχτούµε ότι αυτή µπορεί εύκολα να αλλάξει. Εάν τη νοήσουµε, όµως, ως πολιτισµική κατηγορία, τότε εύκολα αντιλαµβανόµαστε ότι είναι ρευστή, µεταβλητή και ότι µπορεί να γίνει αντικείµενο διαχείρισης, αλλά και συγκρούσεων. Στο πεδίο της επιστήµης, από την άλλη πλευρά, η κυρίαρχη θεωρία σήµερα είναι αυτή της κοινωνικής κατασκευής των ταυτοτήτων, όποιες και αν είναι αυτές.

Οπως όλες οι ταυτότητες, έτσι και η εθνική συγκροτείται ιστορικά και, ως εκ τούτου, παρουσιάζει ρευστό χαρακτήρα, δηλαδή αλλάζει µέσα στον χρόνο. Μάλιστα, µπορεί να είναι και αποτέλεσµα επιλογής. Το έθνος, επίσης, είναι προϊόν της Ιστορίας και στη µορφή που το ξέρουµε σήµερα, ως έθνος-κράτος, δηλαδή, συνδέεται µε την ευρωπαϊκή νεωτερικότητα. Αυτό δεν σηµαίνει, βεβαίως, ότι το έθνος ως πολιτισµική κοινότητα, ως εθνότητα, δεν µπορεί να πρoϋπάρχει του κράτους. Η συζήτηση που γίνεται ανάµεσα στους λεγόµενους «εθναµύντορες» και τους «εθνοµηδενιστές», κατά την άποψή µας, έχει παραστρατήσει λόγω του µανιχαϊσµού, που συνήθως εµφιλοχωρεί σε τέτοιου είδους «διαλόγους». Αυτό, όµως, είναι µια άλλη συζήτηση. Προς το παρόν, µπορεί κανείς να εφαρµόσει τα παραπάνω στην τρέχουσα πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και να βγάλει τα συµπεράσµατά του.